Disleksi, konuşma, dil gibi bilişsel yeteneklerin gelişmesinde ve okuma, yazma gibi temel becerilerin edinilmesinde zorluklara neden olan bir öğrenme bozukluğudur. Disleksinin ortaya çıkmasına katkıda bulunan çeşitli faktörler vardır.

• Genetik Faktörler: Disleksik ebeveynlerin çocuklarının disleksi geliştirme olasılığı daha yüksek olabileceğinden disleksi kalıtsal bir özellik olarak kabul edilebilir. Ancak disleksinin tek bir geni yoktur, çeşitli genlerin kombinasyonundan kaynaklanabilir. Ayrıca, disleksili bireylerin beyin yapısında farklılıklar vardır.
• Beyin İşleme: Disleksili bireylerin beyinleri, okuma ve yazma görevlerini yerine getirirken disleksisi olmayanlardan farklı çalışır. Beynin korteks kısmında bulunan Frontal(ön) lob ve arka temporal lobda bulunan ve konuşma-dil bilişsel yeteneklerini yöneten “Broca” ve “Wernicke” alanlarında bilgi, nöronlardan dentritlere, disleksisi olmayan bireylere göre daha geç aktarılır. Bunun sebebi genellikle disleksiye sahip olmayan bireylere göre bu alanlarda bulunan dentritlerin boyunun daha kısa olması veya genişliklerinin dar olmasıdır. Beyin bir bilgiyi işlerken koordine halde çalışır. Bu sebepten tek bir alanda görünen bir güçlük, diğer alanların çalımasını da aksatabilir. Bu alanlar; hafıza, dikkat, algı vb. bilişsel alanlar olabilmektedir. Bu durum okuma hızlarını ve okuduğunu anlama becerilerini olumsuz etkileyebilir.
• Çevresel Faktörler: Düşük doğum ağırlığı, prematüre doğum, enfeksiyonlara maruz kalma ve çevresel toksinler gibi çevresel faktörler de disleksinin ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir. Hamilelikte alınan uyarıcı ilaçların, sigara, uyuşturucu ve alkol kullanımının da disleksi üzerinde etkilerinin olduğu düşünülmektedir. Hamileliğinde bunlara maruz kalmayan bireylerin çocuklarında disleksiye sahip olma ihtimali çok daha düşüktür. Erken çocukluk döneminde yetersiz eğitim de disleksiye yol açabilir.
• Eğitim Seviyesi: Eğitim seviyesi de disleksi gelişimini etkileyebilir. Disleksisi olan bireyler okuma ve yazmayı öğrenirken daha fazla zorluk yaşayabilir ve bu da öğrenme süreçleri üzerinde olumsuz etkilere yol açabilir.

Disleksi, çeşitli faktörlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıkan karmaşık bir öğrenme bozukluğudur. Disleksili bireyler öğrenme süreçlerinde zorluklarla karşılaşırlar ve bu da okuma, yazma ve heceleme yeteneklerinde zorluklara neden olur. Bu faktörler arasında genetik yatkınlık, beyin işlemesindeki farklılıklar, toksinler gibi çevresel faktörlere maruz kalma ve yetersiz erken eğitim yer almaktadır. Sonuç olarak disleksi, katkıda bulunan faktörlerin incelikli bir şekilde anlaşılmasını gerektiren karmaşık bir durumdur.

Yaratıcılık Üzerindeki etkileri Nelerdir?

Disleksili bireyler dil becerilerindeki zorlukları telafi etmek için çeşitli yollar keşfedebilirler. Bu durum zihinlerini yaratıcı düşünmeye ve yaratıcılık becerilerini geliştirmeye yönlendirebilir. Disleksik bireylerin zorlandıkları alanlarda beyinleri alternatif yollar bulma ve farklı çözümler üretme eğilimindedir. Bu da yaratıcılık becerilerini destekleyebilir.

Disleksik bireyler okuma ve yazma güçlüklerini telafi etmek için farklı yöntemler geliştirebilirler. Örneğin, hafızalarını kullanarak kelimeleri veya cümle yapılarını ezberleyebilir, kelime oyunları ve bulmacalar gibi yaratıcı teknikler kullanabilirler. Bu süreçler zihinlerini daha yaratıcı düşünmeye yönlendirebilir ve yaratıcı problemleri çözme becerilerini geliştirebilir.

Disleksik bireylerin zorlandıkları alanlarda, alternatif yollar bulma ihtiyacı nedeniyle beyinleri daha esnek hale gelebilir. Esnek düşünme, yaratıcılığın temel bileşenlerinden biridir. Disleksik bireyler alternatif yollar bulma yeteneklerini kullanarak yaratıcı düşünme becerilerini geliştirebilir ve problem çözme süreçlerinde daha yaratıcı çözümler üretebilirler.

Disleksinin yaratıcılık üzerindeki etkileri sadece dil becerileriyle sınırlı değildir. Disleksi, bireylerin daha geniş bir bakış açısına sahip olmalarını sağlayabilir. Disleksik bireyler zorlandıkları alanlarda başkalarının fark edemeyeceği ayrıntıları fark edebilir ve sorunlara farklı açılardan yaklaşabilirler. Bu da yaratıcılık açısından avantaj sağlayabilir. Peki bu avantajlar nelerdir?

• Alternatif yollar bulma yetenekleri: Dil becerileriyle mücadele eden disleksik bireyler genellikle engelleri aşmak için alternatif yöntemler bulma ihtiyacı hissederler. Bu durum, yaratıcılığın ve problem çözme becerilerinin gelişmesine yol açabilir. Disleksik bireyler farklı yaklaşımlar deneyerek yenilikçi çözümler geliştirebilir ve yeni yollar keşfedebilirler.
• Esnek düşünce becerileri: Disleksik bireyler, karmaşık dilsel görevlerde zorlanabilir ve daha esnek düşünme becerilerini geliştirebilirler. Esnek düşünce, farklı bakış açılarından problemleri ele alma, çeşitli çözümler üretme ve yenilikçi fikirler geliştirme yeteneğini içerir. Disleksik bireylerin bu esnek düşünme becerileri, yaratıcı süreçlerinde avantaj sağlayabilir.
• Farklı bakış açılarından problemleri ele alma: Dil becerileriyle mücadele eden disleksili bireyler, sorunlara çeşitli açılardan yaklaşma eğilimi gösterirler. Bu durum, farklı bakış açılarını göz önünde bulundurarak daha yaratıcı çözümler üretme becerilerini geliştirebilir. Disleksisi olan kişiler, benzersiz deneyimleri ve farklı düşünme biçimleri sayesinde sorunlara alışılmadık yaklaşımlar geliştirebilir ve yaratıcı sonuçlar elde edebilir.
• Sanatsal ve görsel alanlarda yaratıcılık:Disleksili bireyler sanat, tasarım, müzik ve mimari gibi çeşitli yaratıcılık alanlarına yöneldikçe, yaratıcı yetenekleri daha belirgin hale gelebilir. Disleksili bireyler, görsel hafızalarını ve yaratıcı ifade becerilerini kullanarak bu alanlarda yenilikçi ve benzersiz yaklaşımlar geliştirebilirler.
• Kararlılık ve direnç: Disleksi gibi zorluklarla karşılaşan bireyler genellikle kararlılık ve dayanıklılık becerileri geliştirir. Bu da yaratıcı süreçlerde daha az pes etmeye ve engelleri aşmak için daha fazla çaba göstermeye yol açabilir. Disleksik bireylerin kararlılık ve dayanıklılık becerileri, yaratıcı projeler üzerinde daha uzun süre ve daha başarılı bir şekilde çalışmalarına yardımcı olabilir.

Disleksik bireyler, kendilerine özgü düşünme ve problem çözme biçimleri nedeniyle olağanüstü yaratıcılık sergilerler. Engellerin üstesinden gelmek onları yaratıcı durumlarda daha esnek, kararlı ve dirençli hale getirebilir. Bu güçlü yönler disleksik bireylerin çeşitli alanlarda başarılı olmalarına ve yaratıcı projeler için yenilikçi fikirler üretmelerine yardımcı olabilir.

Disleksi yalnızca bir zorluk olarak değil, potansiyel bir yaratıcılık kaynağı olarak görülmelidir. Disleksik bireylerin farklı düşünme stilleri ve yetenekleri iş, sanat, bilim, teknoloji ve daha birçok alana değerli içgörüler ve bakış açıları katabilir. Disleksik bireylerin tam potansiyellerini ortaya çıkarabilmeleri için eğitim ve desteğe erişimlerinin olması çok önemlidir.

Peki Bunu Nasıl Daha İyi Kullanabiliriz?

• Farklı öğrenme yöntemleri kullanın: Disleksik bireyler genellikle farklı öğrenme stillerine sahiptir. Görsel, işitsel veya dokunsal öğrenme gibi çeşitli yaklaşımlar kullanarak potansiyellerini daha iyi ortaya çıkarabilirsiniz. Farklı öğrenme materyalleri, interaktif etkinlikler ve görsel yardımcılar kullanmak disleksik bireylerin yaratıcılığını artırabilir.
• Yaratıcı problemler ve projeler sunun: Disleksik bireylerin farklı düşünme stilleri ve deneyimleri, yaratıcı projeler sunulduğunda onlara benzersiz bakış açıları sağlayabilir. Çeşitli perspektiflerden yaklaşılan zorluklar ve projeler sunarak, disleksik bireyleri problem çözmek ve yenilikçi ve orijinal fikirler üretmek için yaratıcı düşünme becerilerini kullanmaya teşvik edebilirsiniz.
• Güçlü yönlerinizi destekleyin: Disleksik bireylerin güçlü yönleri yaratıcılıklarını artırabilir. Örneğin, genellikle görsel hafıza ve görsel düşünme becerilerinde güçlüdürler. Bu nedenle, görsel ve sanatsal alanlarda yaratıcı projeler ve etkinlikler sağlayarak güçlü yönlerini kullanmalarına izin verebilirsiniz. Güçlü yönlerini desteklemek yaratıcılıklarını daha da geliştirebilir.
• Desteğe erişim sağlayın: Disleksik bireylerin yaratıcılıklarını daha iyi kullanabilmeleri için uygun desteğe erişim çok önemlidir. Özel eğitim programları, teknoloji, destekleyici ortamlar ve bireysel rehberlik gibi kaynaklardan yararlanarak disleksik bireylerin yaratıcılıklarını geliştirmeleri için gerekli desteği sağlayabilirsiniz.
• Farkındalığı artırın: Disleksi hakkında farkındalığı artırmak, disleksik bireylerin yaratıcılıklarını daha iyi kullanmalarını sağlayabilir. Disleksi hakkında doğru bilgi sağlayarak ve yanlış anlamaları ortadan kaldırarak, disleksik bireyler kendilerini daha kabul edilmiş hissedebilir ve yaratıcı potansiyellerini kullanmaya teşvik edilebilirler.